Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy bugün Türkiye’ye resmi bir ziyaret gerçekleştirecek ve İstanbul’daki Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile bir araya gelecek. İki liderin görüşmesinde Rusya-Ukrayna Savaşı ve Tahıl Koridoru Anlaşması dahil, Türkiye ve Ukrayna ilişkilerinin önemli gündem maddelerini ele almaları bekleniyor.
Erdoğan ve Zelenskiy’nin görüşmesinin TSİ 19.00’da başlaması planlanıyor.
Liderlerin ortak basın toplantısı yapıp yapmayacakları henüz net değil.
İngiltere merkezli Reuters haber ajansına konuşan ve isminin açıklanmasını istemeyen bir Türk diplomatik kaynak, Tahıl Koridoru Anlaşması’nın sonra ermesinin ardından Rusya ve Ukrayna arasındaki ticari gemilerin güvenliğinin sağlanması için yeni bir anlaşmayla ilgili gelişmelerin gündem maddeleri arasında olduğunu söyledi.
Rusya geçen Temmuz’da yaklaşık bir yıldır devam eden Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan, kendi gıda ürünlerinin satışı önündeki engellerin kalkmaması nedeniyle çekildiğini açıklamıştı.
Anlaşmayı yöneten Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) ile uzun süredir müzakerelerde bulunan Rusya, öne sürdüğü temel koşulların hiçbirinde ilerleme sağlanamadığını kaydetmişti.
Ancak en az gelişmiş Afrika ülkelerinin mağduriyetinin önlenmesi için Rusya’nın 1 milyon ton tahılı işlenip una dönüştürülmek üzere Türkiye’ye göndermesi ve buradan ücretsiz şekilde en az gelişmiş 6 Afrika ülkesine ulaştırılması planı gündeme gelmişti.
Türk şirketlerinin aktif olarak yer alacağı öngörülen planda Katar’ın da finansal destekte bulunan taraf olarak ismi geçiyordu. Katar bu konuda net bir tutum sergilemedi.
Katar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Majid el-Ansari, 6 Eylül 2023’te yaptığı açıklamada, ülkesinin ek bir tahıl anlaşmasında rolü olduğu iddialarını reddetmişti.
Ancak Katar’da hükümet yanlısı El-Şark gazetesi 5 Eylül’de önerinin Körfez ülkesinin insani girişimlerinin parçası olduğunu anlatan bir başyazı yayınlamıştı.
Plan kapsamında Rusya 200 bin ton tahılın Karadeniz üzerinden sevkiyatına Kasım 2023’te başladığını açıklamıştı.
Ukrayna ise tahıl sevkiyatı için Romanya ve Bulgaristan kara sularını takip eden “insani yardım koridorunu” kullanmaya başlamıştı. Kiev yönetimi Kasım 2023’te bu güzergah üzerinden 3.2 milyon ton tahıl taşıdığını açıklamıştı.
Ukrayna’da barış sonrası yeniden inşa çalışmaları
Erdoğan-Zelenskiy görüşmesinde Rusya-Ukrayna savaşıyla ilgili gelişmelerin de ele alınması bekleniyor.
Türkiye’nin “savaşın müzakereler ışığında ivedilikle bitirilmesi için çabalarının devam ettiği” mesajının iletilmesi planlanıyor.
Bunun yanında savaşın sona ermesi durumunda Türkiye’nin Ukrayna’daki yeniden inşa çalışmalarını “desteklemek” istediği de vurgulanıyor.
Reuters’a konuşan Türk diplomatik kaynak, “Ukrayna’ya barış geri döndüğünde, stratejik ortaklığımıza dayalı olarak ülkenin yeniden yapım çalışmalarının güçlü bir destekçisi olmayı sürdürmeyi amaçlıyoruz” dedi.
NATO üyesi Türkiye, Rusya-Ukrayna savaşının başlangıcından bu yana iki tarafla diyaloğunu sürdüren az sayıdaki ülkeden biri olmuştu.
Türkiye, Batılı ülkelerin Rusya’ya uyguladığı mali yaptırımlara katılmazken, Ukrayna’ya askeri destek vermeye devam ediyor.
İngiltere ve ABD gibi ülkeler Türkiye menşeli bazı şirketlere, “Rusya’nın askeri teçhizata erişimini engellemek için” zaman zaman yaptırım uyguladıklarını açıklamışlardı.
Zelenskiy, Rusya’nın Ukrayna’yı işgale başladığı 24 Şubat 2022’den sonra Türkiye’ye ilk ziyaretini Temmuz 2023’te gerçekleştirmişti.
Bu görüşmenin en dikkat çekici yanlarından biri, Erdoğan’ın “Ukrayna’nın NATO üyeliğini hak ettiğine” ilişkin açıklaması olmuştu.
